مقدمه
دستکش‌های یکبار مصرف پزشکی یکی از تجهیزات اساسی در حوزه بهداشت و درمان هستند که برای جلوگیری از انتقال آلودگی‌ها و محافظت از کارکنان و بیماران استفاده می‌شوند. اما در کنار مزایای این ابزار ضروری، معایبی نیز وجود دارد که می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت افراد و محیط زیست داشته باشد. در این مقاله، به بررسی معایب این دستکش‌ها و چالش‌های مرتبط با استفاده از آن‌ها خواهیم پرداخت.
۱. کاهش حس لامسه و دقت در کارهای حساس
یکی از مشکلات اساسی دستکش‌های یکبار مصرف، کاهش حس لامسه است. کارکنان پزشکی، به ویژه جراحان و دندان‌پزشکان، نیاز دارند که هنگام انجام عمل‌های حساس، دقت بالایی داشته باشند. استفاده از دستکش می‌تواند توانایی احساس بافت‌ها و ابزار را کاهش داده و در برخی موارد، باعث کاهش دقت در انجام عملیات شود.
۲. احتمال ایجاد حساسیت و آلرژی
بسیاری از دستکش‌های پزشکی از لاتکس ساخته می‌شوند که می‌تواند در برخی افراد ایجاد حساسیت کند. علائم این حساسیت شامل خارش، قرمزی، تورم و حتی واکنش‌های شدید آلرژیک مانند آنافیلاکسی است. به همین دلیل، برخی از کارکنان مجبورند از انواع دیگر دستکش‌های بدون لاتکس، مانند نیتریل یا وینیل، استفاده کنند که ممکن است هزینه بالاتری داشته باشند.
۳. پارگی و سوراخ شدن ناگهانی
یکی از چالش‌های اصلی دستکش‌های یکبار مصرف، پارگی یا سوراخ شدن آن‌ها هنگام استفاده است. این مشکل باعث می‌شود که کاربر در برابر آلودگی‌های میکروبی و مواد شیمیایی محافظت کافی نداشته باشد. این موضوع به‌ویژه در محیط‌های بیمارستانی و آزمایشگاهی که احتمال تماس با خون و سایر مایعات آلوده بالاست، می‌تواند خطرناک باشد.
۴. اثرات زیست‌محیطی و آلودگی پلاستیکی
دستکش‌های یکبار مصرف معمولاً از مواد پلاستیکی غیرقابل‌تجزیه مانند لاتکس، نیتریل و وینیل ساخته می‌شوند. پس از مصرف، این دستکش‌ها به عنوان زباله‌های پزشکی دور ریخته شده و ممکن است به محیط زیست آسیب بزنند. از آنجایی که بسیاری از این دستکش‌ها به طور صحیح بازیافت نمی‌شوند، باعث افزایش زباله‌های پلاستیکی و آلودگی محیطی می‌شوند.
۵. هزینه‌های اقتصادی بالا
استفاده مداوم از دستکش‌های یکبار مصرف، هزینه‌های سنگینی را به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تحمیل می‌کند. خرید مداوم این دستکش‌ها و همچنین مدیریت زباله‌های پزشکی، بار مالی اضافی برای سیستم‌های بهداشتی ایجاد می‌کند. در برخی کشورها، هزینه‌های بالای این تجهیزات می‌تواند مانعی برای استفاده گسترده از آن‌ها باشد.
۶. کاهش کارایی در محیط‌های گرم و مرطوب
در محیط‌های گرم و مرطوب، استفاده از دستکش‌های پزشکی می‌تواند باعث تعریق دست‌ها شده و احساس ناراحتی ایجاد کند. این مسئله نه‌تنها باعث کاهش راحتی و تمرکز کارکنان می‌شود، بلکه می‌تواند منجر به رشد باکتری‌ها در داخل دستکش شود که خود یک عامل خطرزا برای سلامت فرد است.
۷. خطر ایجاد مقاومت میکروبی
استفاده نادرست و بیش‌ازحد از دستکش‌های پزشکی می‌تواند منجر به ایجاد مقاومت میکروبی شود. در برخی موارد، کارکنان به دلیل احساس ایمنی کاذب ناشی از استفاده از دستکش، ممکن است اصول بهداشت دست را رعایت نکنند که این موضوع می‌تواند به گسترش عفونت‌های بیمارستانی و افزایش مقاومت آنتی‌بیوتیکی منجر شود.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
دستکش‌های یکبار مصرف پزشکی یکی از ابزارهای ضروری در حوزه بهداشت و درمان هستند، اما استفاده از آن‌ها چالش‌هایی نیز به همراه دارد. از کاهش حس لامسه و احتمال پارگی گرفته تا اثرات زیست‌محیطی و هزینه‌های بالا، همه این موارد نشان‌دهنده نیاز به بررسی دقیق در انتخاب و استفاده از این دستکش‌ها هستند. در نتیجه، برای کاهش معایب این تجهیزات، باید راهکارهایی مانند استفاده از مواد زیست‌تجزیه‌پذیر، افزایش آگاهی درباره مصرف بهینه و بهبود روش‌های بازیافت در نظر گرفته شود تا ضمن حفظ ایمنی، تأثیرات منفی آن‌ها به حداقل برسد.
چالش‌های استفاده از دستکش‌های یکبار مصرف پزشکی: مزایا در برابر معایب